Het is nog donker. Ik zit met een matig humeur te wachten in mijn auto op een parkeerplaats aan de rand van Ede. Tjonge wat is het vroeg voor een zondag ochtend. Daar komt bij dat ik het weer verkeerd heb ingeschat. Het regent en ik heb geen regenkleding bij me. Op de aangekondigde starttijd van de excursie kruip ik m’n auto uit en sluit me aan bij het groepje dat al buiten staat te wachten.
“Goedemorgen, welkom allemaal” zegt Adriaan met opgewekte stem. “We gaan vandaag op spechtensafari in het Edese Bos. Het regent nu, maar het wordt straks beter.” We doen een kort voorstelrondje en ik ben verbaasd dat de deelnemers uit het hele land komen. Er zijn meer mensen zonder regenkleding. Niemand klaagt. Ik besluit om het gemopper in m’n hoofd een halt toe te roepen en te genieten. We zijn er nu toch.
Al op het eerste bospad horen we een Grote Bonte. Tjik … Tjik… Iets verderop klinkt z’n snelle korte roffel. Wat een mooi geluid, zo boven het orkest van vogelgezang uit. Het lijkt wel of in de schemer alle geluiden beter doorkomen. Maar waar zit ie? De regen is vergeten. Het is ‘Game on!’
Tjik … Tjik. We zien een golvende schim tussen de bomen door vliegen en landen op een stam. Zo met de rug naar ons toe zijn de witte schouders goed zichtbaar. Door de kijker is ook een rode vlek op de achterkant van de kop te zien. Een mannetje dus, want bij dames ontbreekt dit rode petje.
De GroBo, zoals hij ook wel wordt genoemd, is de meest voorkomende spechtensoort. Hij zit ook bij mij in de tuin. Toch vind ik het elke keer weer een feest om hem te horen roffelen. Dit jaar al eind januari. Het is DE aankondiging dat de lente voor de vogels is begonnen. Tijdens de spechtensafari zijn ze ook nadrukkelijk aanwezig. We horen ze naar elkaar roepen. “Dat zou goed een burenruzie kunnen zijn” zegt Adriaan.
Grote Bonte Specht
We lopen het pad af naar de rand van het bos, want daar zou wel eens een Groene Specht kunnen zitten. Op zo’n weilandje langs het bos kan hij mooi op de grond naar mieren en insecten zoeken. Ons tempo is niet zo hoog want we stoppen natuurlijk ook voor andere vogelsoorten.
De Groene Specht was niet thuis (hier een jonge vogel)
We horen de prachtige heldere zang van de boomklever, en het duurt niet lang voordat we er een zien zitten. Oranje buik en blauwe rug, wat een prachtig vogeltje is het. Ook de boomklever tikt tegen de bast van een boom.
De Groene Specht is niet thuis. Maar we zien wel een zanglijster, die ook al indrukwekkend zit te zingen.
Inmiddels ben ik het spoor helemaal bijster in het bos. Waarschijnlijk omdat ik de hele tijd om hoog kijk op zoek naar de Kleine Bonte Specht. Adriaan legt uit dat dit de kleinste spechtensoort is in Nederland, ongeveer zo groot als een huismus. Net als de andere bonte spechten is de kleine zwart-wit, maar met duidelijke horizontale strepen op de rug. Hoe langer ik zoek, hoe meer Boomklevers ik zie. Maar geen zwart-witte ‘mus’.
Een Kleine Bonte Specht
De Zwarte Specht
We zijn opeens in een heel ander soort bos, met meer dennenbomen en Lariksen. Adriaan wijst ons op de kale plekken op de stammen. “Dat is het werk van de Zwarte Specht”.
Alsof het in het script staat komt daar dansend, met prachtige trage vleugelslagen een Zwarte Specht recht op ons afvliegen. De hele excursiegroep houdt de adem in. De specht is dichtbij in een boom neergestreken om wat te eten. Het lukt ons allemaal om hem goed te bekijken en foto’s te maken. Geweldig!
Vrouwtje Zwarte Specht
Zwarte Specht
- Zit daar nou ook een kleine… o … nee … Boomklever. -
Wat later zien we langs een groot zandpad weer een prachtexemplaar. Wel ver weg dit keer. Gelukkig heeft Adriaan altijd een telescoop mee, waardoor we de vogel toch allemaal goed kunnen zien. Wat een grote vogel is het, met een joekel van een snavel waarmee hij harde roffels laat horen. En die roep! Als je die een keer gehoord hebt herken je hem uit duizenden.
Zo langzaamaan wordt het tijd om terug te gaan. Dat doen we via de hei, waar ik mijn eerste Veldleeuwerik van dit jaar zie, en via een stukje eikenbos. Omdat dit het domein is van de Middelste Bonte Specht blijven we er een tijdje rondhangen. Vogels kijken is ook geduld hebben. We vermaken ons met de mezen en zijn blij met de Glanskop die zich laat zien, terwijl we vanuit de verte een Middelste Bonte Specht horen aankomen. In tegenstelling tot de andere spechten zit de Middelste Bonte op een horizontale tak te eten. Roze broek en bovenkant van het hoofd helemaal rood, zonder zwart. Check.
De MiBo
De foto van de Zwarte Specht stuur ik naar vrienden die zeer ervaren vogelaars zijn. Als ik bij ze op bezoek ben, krijg ik uitleg hoe je via de kaarten op Waarneming.nl kan zien waar een soort veel wordt gezien. We zoeken de Middelste Bonte op, want daar had ik geen foto van kunnen maken tijdens de safari. “Kijk dat is mooi dichtbij” zegt Rob, “en dan kan je daar parkeren en er zo naartoe lopen”.
Middelste Bonte Specht
Een paar dagen later ga ik tijdens mijn lunchpauze op pad om de Middelste te zoeken. Ook op deze zelfstandige trip word ik meteen verwelkomd door de Grote Bonte, gevolgd door, jawel, de Boomklever. Maar dan maakt mijn hart een sprongetje. Daar zit een Kleine Bonte. Ik weet het zeker, want in mijn hoofd hoor ik nog de uitleg van Adriaan van een week geleden. Hij timmert druk op het zachte hout van een Berk. Terwijl ik deze kleine schoonheid op de foto zet hoor ik overduidelijk een Zwarte Specht roepen. Een paar stappen verder zit hij opeens vlak boven mijn hoofd te roffelen en te roepen op de zijkant van een kruinloze Beuk. In de verte klinkt een antwoord. Als laatste zie ik ook nog de Middelste Bonte Specht in hetzelfde stukje bos. Binnen een uur een spechten kwartet!
Kleine Bonte Specht
Met alle deskundige hulp en aanwijzingen kan ik nu dus zelf spechten vinden. Maar als het even kan ga ik de volgende keer ook weer mee op safari. Weer of geen weer. Er is nog zoveel meer te leren en te ontdekken over deze bijzondere vogels.
Boomklever, ook wel 'blauwspecht' genoemd
O, en dan toch nog even de Boomklever. Die wordt ook wel ‘Blauwspecht’ genoemd, dus voor mij hoort die ook gewoon bij de spechten-beleving, ook al is het eigenlijk geen familie.
Wil je dit zelf ook eens ervaren? Ga dan mee op Spechtensafari. Of een andere excursie, dat kan natuurlijk ook. Zie https://vogelwachteradriaan.nl/excursies/ voor het actuele excursieaanbod.
