Half oktober – berichtje van goede vriendin en onderzoeker Barbara op WhatsApp met een foto van een bessen snoepende vogel op Texel. ‘Een Pestvogel!?’ vraag ik. ‘Jazeker, hopelijk de komende dagen ook bij ons.’ Het lijkt wel een tropische verschijning met die prachtige kleuren, maar dat is het niet. Ze zijn juist te vinden in bossen van Scandinavië en Noord-Rusland. Er zijn winters dat nauwelijks Pestvogels in Nederland zijn, maar andere winters komen ze in grote aantallen deze kant op.
Volgens waarneming.nl zakken de vogels inderdaad langzaam af naar het zuiden. Groningen, Alkmaar, half november in Amsterdam en Den Haag. Omdat ik vooral de vogels in mijn directe omgeving fotografeer hoop ik dat de Pestvogel ook mijn wijk ontdekt. Als ik mijn hoop uitspreek tegen een vogelende buurvrouw zegt ze ‘Dan moeten we hier meer Gelderse rozen neerzetten, daar zijn ze dol op.’ Begin december worden Pestvogels redelijk dicht in de buurt gesignaleerd.
Als ik in de buitenwijk van Houten arriveer blijkt dat ik lang niet de enige ben die op de vogels is afgekomen. Op een smal paadje tussen tuinen en water staat een hele rij vogelaars en fotografen. Aan de andere kant van het water staan ook mensen op het gazon in een parkje, maar minder.
De laatste stand van zaken wordt uitgewisseld. De pestvogels, het zijn er twee, hebben zich al anderhalf uur niet laten zien. Ze zijn naar links weggevlogen. Nu is het wachten totdat ze weer verschijnen.
Ik heb nog maar net mijn camera goed ingesteld wanneer de eerste vogel zich laat zien. Hij of zij, ik heb geen idee, gaat in een Zwarte Els zitten en begint te eten. Ik ben verbaasd. Het zijn besseneters bij uitstek. Het verhaal is dat ze bij ons in het land bessen komen eten als die in de noordelijke gebieden schaars zijn geworden. En het eerste wat ik zie, is dat deze Pestvogels Elzenproppen eet. Geweldig. Al snel komt de andere Pestvogel ook aanvliegen en schakelen ze over van de Elzen naar de Wilde liguster en, jawel, de Gelderse Roos.
Kijkers en camera’s richten zich op het koppel. Terwijl de vogels van struik naar boom, naar struik hoppen voor hun gevarieerde maaltijd hobbelen de fotografen achter ze aan. Ik begin me ongemakkelijk te voelen. Zijn we nou Pestvogels aan het pesten? Ik denk van wel.
Een horde mensen die steeds dichterbij komt is toch wel bedreigend. Steeds vaker zoeken de vogels een hoog topje op in de bomen. Daar zitten ze veilig en kunnen ze even tot rust komen.
De kunst is om als waarnemer op één plek te blijven staan, waar je verwacht dat ze wel zullen komen, omdat er wat te halen valt qua eten. Rustig afwachten, dan kijken en klikken en de vogels vooral hun gang laten gaan. Het is echt belangrijk dat we snappen hoe we de vogels moeten respecteren als we nog lang van ze willen genieten. Knorrig ga ik naar huis.
Eenmaal thuis ben ik alweer gekalmeerd en begin informatie te zoeken. Uiteraard via de Vogelbescherming en in m’n favoriete vogelboek van dit jaargetijde ‘Birds en Berries’ van het Engelse echtpaar Snow. Die hebben jarenlang onderzoek gedaan naar bessen etende vogels in Engeland.
Barbara stuurt een foto uit het standaardwerk ‘Handbook of the Birds of Europe, The Middle East and North Africa’ met twee Pestvogels op de kaft van deel vijf. Daarin staat al beschreven dat ze ook Elzen zaden eten.
Geweldig om zo kennis te maken met de Pestvogel. Ze zien er prachtig uit en ze zijn ook nog eens onverstoorbaar. Het is inmiddels weken later en de Pestvogels zijn er nog steeds, in parken in woonwijken, vlak bij ons mensen. Als er maar wat te eten valt. Ze eten meer dan twintig verschillende soorten vruchten. De titel ‘besseneter bij uitstek’ hebben ze zo toch wel verdiend!
Adriaan Sleeuwenhoek
op 04 Jan 2024