Alle foto's in dit artikel zijn gemaakt door Henk de Graaf.
Houd jij ook van zwerven door de natuur? Toch halen zelfs de meest diehard outdoor liefhebbers het niet bij de Velduil. Want als er vogels zijn die een zwervend bestaan leiden dan zijn Velduilen dat. Dat is echt zwerven next level.
Dat nomadische bestaan blijkt uit waar ze broeden. Het ene jaar kunnen er in Nederland tientallen broedparen zijn en in het volgende jaar slechts een enkele. Sterker nog: een Velduil die vorig jaar in het noorden van Zweden broedde kan zomaar dit jaar in de Eempolder op eieren zitten. Er zijn zelfs voorbeelden van vogels die in hetzelfde jaar in Groot-Brittannië én in Noorwegen een nest hadden. Ook komen ze voor in Noord- en Noordoost Europa en worden Velduilen regelmatig in Afrika gezien.
Al is de kans op broedende Velduilen de laatste tientallen jaren steeds kleiner geworden, toch kun je ze wel tegenkomen. Geschikt leefgebied zijn veengebieden, open duingebied en moerassig landbouwgebied. Dat is er in Nederland steeds minder. Sommige jaren komen opeens tientallen Velduilen naar Nederland om te overwinteren. Dat is in muizenrijke jaren zoals 2014 en 2019. Dan blijft ook een deel hangen om te broeden. Maar behalve deze uitzonderlijke jaren neemt de Velduilen populatie helaas alleen maar af.
Wil je met eigen ogen een Velduil zien? Dan heb je in Nederland een paar plekken waar je de meeste kans hebt. Met de nadruk op kans, want het zijn meesters in verstoppen en ze komen vaak pas in beweging in de schemering. Maar met een beetje geluk kom je ze overdag tegen. Want, net als alle andere uilen met gele ogen (of eigenlijk de iris), zijn ze ook overdag actief. Wel moet je daar een beetje geluk bij hebben. Net als andere uilen maken ze graag gebruik van hun uitstekende zicht in de schemering. Dan zitten ze overdag verscholen in de begroeiing. Door hun schutkleuren vallen ze helemaal weg. Vooral als ze jongen hebben zijn ze overdag actief.
Velduilen eten vooral woelmuizen (o.a. veldmuis), maar als daar gebrek aan is dan schakelen ze over op andere kleine zoogdieren en vogels (kbv’tjes).
Zelf kwam ik laatst Velduilen tegen in de Eempolder. Geweldig hoe sierlijk deze vogels vliegen. Met hun afgeronde vleugels vliegen ze veel mooier dan de lompe ganzen of de diverse meeuwen die er ook rondflappen. Vliegen hoe vliegen hoort te zijn. Dat doen de Velduilen. En dan die ogen. Prachtige gele ogen, die je indringend kunnen aankijken. Een ervaring om nooit te vergeten.
Wil je ook kans maken op Velduilen in de Eempolder? Fiets naar de hoek van de Volkersweg en de zomerdijk of parkeer daar je auto. Je kunt daar een prachtige wandeling maken over de dijk richting het Eemmeer. Speur onderweg met je verrekijker alle slootkante af en alle rommelstukjes met begroeiing op het veld. Je kunt ook geluk hebben, zoals fotograaf Henk de Graaf. Hij zag op een dag meerdere Velduilen die aan het jagen waren. Dat leverde magnifieke beelden op. Trek wel laarzen aan in verband met de (zee)klei.
O ja, maak je de hele wandeling naar de vogelhut aan het Eemmeer? Let dan ook goed op of je de Zeearend ziet vliegen. Die nestelt namelijk op het eiland De Dode Hond. Dat kun je vanuit de vogelkijkhut zien als je in noordelijke richting kijkt. En met een beetje geluk komt de vliegende deur ook nog even de Eempolder ingevlogen voor een lekker hapje gans of eend. Luister ook goed naar het vrolijke geluid van Baardmannetjes in het riet.
